С?л?тле балаларга этном?д?ни лагерь
Нич? еллар берр?тт?н с?л?тле балалар ?чен Краснослабодск районында урнашкан ”Сивинь” ??йге ял лагере базасында “Яш?, туган тел!” этном?д?ни регионара сменасы оештырылды. Лагерьд? Россияне? 9 т?б?генн?н ??м Мордовияд?н балалар катнашты. Бу лагерьг? туган телен белг?н, туган тел буенча олимпиадада ?и??чел?р, туган тел буенча т?рле конкурсларда катнашкан укучыларны алалар. Быел татар балаларыннан Темников районы Тархан авылыннан татар теле буенча олимпиадада ?и?еп чыгучы Шехмаметьева Диана иде.
Башка елларны татар балалары к?п булды. ?йтеп кит?рг? кир?к, быел Мордовия республикасы татарларыны? «Якташлар» («Земляки») Региональ милли-м?д?ни автономиясе Татарстан м?д?ният министрлыгы бел?н игълан ителг?н грантлар конкурсында катнашып, этном?д?ни лагерь оештырырга грант яулады. Бу чара август аенда Мордовия татар балалары с?лам?тлеген ныгыту ??м этном?д?ни белемн?рен тир?н?йт?, татар телене? нечк?лекл?рен? т?шен? максатыннан с?л?тле укучыларны ??м яшьл?рне Инерка к?ле янындагы наратлыктагы ??йге лагерьг? 14 к?нг? ял ит?рг? ?ыячаклар. Проектны? ?ит?кчесе - Шафиев Фагим Фатих улы, РНКАТ Идар? (Правление) ?гъзасы. Кызыклы эчт?лекле ??м тыгыз м?д?ни чаралары бел?н яшьл?рне ?зен? тартып торачак. Бу алда башкарасы эшл?р. ?тк?нн?рен? к?з салабыз.
“Яш?, туган тел” ??йге этном?д?ни балалар лагеренд? 21 к?н д?вамында т?рле мероприятиял?р уздырылды. И? кызыклысы, башка лагерьлардан аермалы буларак, ??р к?н мордва ??м татар телл?рен ?йр?н? буенча мастер-класслар ?тк?релде. Бу чараны оештыручылар арасында сменаны? начальнигы - Миронова Марина Николаевна (Саранск ш???рене? 19нчы лицейда рус ??м мукшы телл?ре укытучысы), педагог-т?рбияче - Чернова Наталья Алексеевна (Саранск ш???рене? 43нче лицейда рус ??м мукшы телл?ре укытучысы) ??м педагог-т?рбияче буларак Пензятка м?кт?бене? татар теле укытучысы Юмаева Рауза Мукаддясовна идел?р. ? инде лагерьны оештыручы М?гариф министрлыгында милли сораулар буенча т?п белгеч Акашкина Раиса Ивановна.
Мастер-классларда мордва ??м татарларны? гореф-гад?тл?ре, б?йр?мн?ре, милли киемн?ре, ашлары турында к?п м?гъл?матлар бирелде. Алган белемн?рне конкурсларда, ярышларда кулландылар; т?рле милл?т балалары бер-берсен м?д?ниятлары бел?н баеттылар. ??р к?н дискотека булды ??м ??р к?н темасы да ?зг?реп торды. Яраталар да инде балалар дискотекада биерг?! Анда яратып мордвача, татарча ?ырлар, такмаклар ?йр?ндел?р, аннары ?зл?штерг?нн?рен концертта берг?л?п ?ырладылар. Лагерьны? директоры Тултаев Федор Петрович Сивинь турында ?ыр и?ат итк?н, шуны балаларга ?йр?ттек. Федор Петрович ?зе гармунда уйнап балаларны б?йр?мн?рд? ?ырлатты. Лагерьне? радиосы аша мордвача, татарча, русча ?ырлар к?не буе я?гырап торды.
Спорт уеннарын, ярышларын Маскайкин Михаил Михайлович оештырды. Волейбол, футбол, пионербол уйнадылар, бассейнда су коендылар. Отрядлар бел?н ?ч вожатый эшл?де. Алар инде барлык м?д?ни чараларга балаларны ?зерл?п бардылар, алар ?аваплы иде. Саулыкларын ике доктор тикшереп торды. Ашхан?д? 5 м?рт?б? т?мле ашлар ашаттылар. Яш??-тору шартлары да бик у?ай оештырылган.
Балалар Саранск ш???рен? экскурсияг? бардылар. Башка регион балалары шатланып кайттылар. ?зл?рен? бик к?п сувенирлар алганнар. «Саранск ш???ре шундый матур, чиста. Без м??аб?т биналарга сокланып карап й?рдек. А.С. Пушкин исеменд?ге парк та бик ошады”, - дип, хисл?ре бел?н уртаклаштылар. Аннары Наровчатта булдылар.
Иван Купало б?йр?менд? су бел?н бер-берсен коендырдылар, Троица б?йр?менд? веноклар елгага ?иб?рдел?р, Гаил? ??м м?х?бб?т к?ненд? (8нче июль) лагерьны? Мисс ??м Мистер диг?н конкурсы ?тте. Сабантуй б?йр?менд? балалар канат тарту, оннан ??м катыктан акча эзл?дел?р, бер–берсен? катык ашаттылар, капчыкта й?герештел?р, кашыкка йомырка куеп чаптылар. К?пме к?л? к?лдел?р! ?лб?тт?, такмаклар, ?ырлар ?ырладылар. Рубцов Саша, 5нче класс укучысы Сабантуйга “Ай былбылым” ?ырын гармунда ?йр?нде. Бик т? к??елле балалар Сабантуе ?тте. Башта, нинди ул Сабантуй була, нишлил?р анда дип сорадылар. Б?йр?мне алып баручылар бирелг?н сорауларга ?авапларын кайтарып бардылар, а?латтылар, ? инде ?зл?ре катнашкач, бик т? ошап китте. Тагын Сабантуй телибез, дидел?р.
Сменабызны? со?гы к?не и? авыр иде. Балалар бер-берсен?, вожатыйларга, педагогларга ?йр?ндел?р; аерылырга тел?м?дел?р. Кочакланышып саубуллаштылар, елаштылар. ? бит к?пме онытырмаслык хисл?р, я?а дуслар таптылар! Бала к??еле шундый инде, яхшылыктан, яхшы кешел?рд?н аерыласы килми бит. Кил?се елга да безне чакыртыгыз, безне алыгыз шушы лагерьга дип ?тендел?р. Список та язып калдырдылар. Без тагын да туган телебезне тырышып ?йр?нербез, яратырбыз, дидел?р.
Минем татар балаларына м?р???гать ит?сем кил?: укучылар, ?йр?негез, яратыгыз туган телегезне, катнашыгыз т?рле конкурсларда. Телне бел?д?н нинди д? зыян юк. ?з-?зегезне ген? к?бр?к х?рм?т ит?рсез, х?рм?тле булырсыз. Республикабыз х?к?м?те д? туган телне бел?егезне хуплый. Кил?се елга сез д? шушы лагерьга эл?герсез. Башка телл?рг? д? кадерегез артыр, башка телл?рне д? ?йр?н?сегез килер.Тел бит ?зе бер мог?иза(чудо).
Рауза Юмаева